چالش ها و تجربیات جهانی گردشگری سلامت

گردشگری با خرید اینترنتی بلیط اتوبوس به عنوان یک صنعت که به سرعت در حال رشد است، عاملی جهت افزایش درآمد ملی و ارتقاء رشد و توسعه اقتصادی به شمار می­آید و باید از راه ها و روش های مختلف دنبال شود و به اجرا درآید.

گردشگری سلامت و توریسم درمانی یکی از فرصت­ ها و قابلیت­ های مهم موجود در ایران و سایت باسابقه و معتبر پایاسفر جهت توسعه گردشگری به شمار می آید که وجود طبیعت زیبا و چهار فصل، چشمه­ های آب گرم، آب­ های معدنی و … لزوم توجه به این موضوع را دو چندان می ­سازد.

گردشگری سلامت و مراقبت­ های بهداشتی صنعت گردشگری دنیا رشد سریعی دارند. شرکت ­های خصوصی و دولت ها به دنبال توسعه کسب و کار گردشگری سلامت بعنوان بخش جدیدی در بازار یا بخش الحاقی به خدمات بهداشت عمومی هستند.

لذا جهانی سازی و آزادسازی تجارت در خدمات بهداشتی و درمانی، گردشگری سلامت و پزشکی را بوجود آورده و زمینۀ رشد آن را فراهم نموده است. از این رو در این مقاله از پایاسفر به بررسی گردشگری سلامت و زیرشاخه ­های آن، تجاب موفق جهانی، قابلیت ایران در زمینه گردشگری سلامت و نکات دیگری پیرامون این صنعت پرداخته شده است.

گردشگری سلامت چیست؟

صنعت گردشگری امروزه به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمدزا در سرتاسر جهان تبدیل شده است، به طوری که بعد از صنایع نفت و خودروسازی به عنوان سومین صنعت بزرگ جهان شناخته شده است.

گردشگری بنا بر قصد گردشگر از سفر به شاخه ­های تخصصی متعددی نظیر گردشگری فرهنگی، گردشگری ورزشی، گردشگری ماجراجویانه، گردشگری مذهبی، گردشگری سلامت و … تقسیم خواهد شد.

در این میان گردشگری سلامت و درمان یکی از مهمترین شاخه­ های صنعت گردشگری سلامت است که منافع اقتصادی و اجتماعی زیادی دارد و هدف اصلی آن بهبود یا حفظ سلامت است.

این صنعت می تواند سرمایه­ های مورد نیاز خارجی را به اقتصاد کشور وارد و پیامدهای مثبت زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی را برای کشور میزبان در پی داشته باشد، اخیرا این صنعت حامی کشورهای فقیر می ­باشد که هدف آن ایجاد منافع خالص برای جمعیت های فقیر کشور میزبان می­ باشد.

سازمان جهانی گردشگری به طور خاص، گردشگری سلامت را چنین تعریف می‌کند: استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آب‌های معدنی، آب و هوا یا مداخلات پزشکی) منجر می‌شود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد که بیش از ۲۴ ساعت به طول می‌انجامد، رخ می ­دهد.

در واقع گردشگری سلامت در تلاش است تا در بخشی از یک ساختمان توریستی (مثل هتل) و یا مقاصد توریستی، علاوه بر امکانات رفاهی عادی گردشگری، خدمات بهداشت و درمان را نیز ترویج دهد.

این خدمات بهداشتی ممکن است شامل معاینات پزشکی توسط پزشکان واجد شرایط و پرستاران، رژیم ­های خاص، طب سوزنی، مصرف داروهای خاص، درمان های ویژه پزشکی برای بیماری ­های مختلف و داروهای گیاهی باشد.

زیرشاخه­ های گردشگری سلامت

سفر برای درمان و تفریح به یکی از اهداف اصلی گردشگری تبدیل شده است. گردشگری درمانی منحصر به کسانی نیست که اختلالات بدن دارند، بلکه شامل افراد دیگری نیز هست که می‌خواهند استراحت کنند، نیروی حیاتی را بازیابی کنند و آمادگی جسمانی، فیزیکی و معنوی را به دست آورند.

واژه گردشگری درمانی دقیقا به عنوان یک مفهوم مستقل مطرح نشده است بلکه بیشتر تحقیقات عمدتا مربوط به گردشگری سلامت است.

در نتیجه، بسیاری از محققان گردشگری سلامت را تعریف کرده‌اند که به روش‌های مختلف به توریسم درمانی و یا پزشکی اشاره دارد.

بنا به نظر جالاد این شاخه از گردشگری دارای سه زیرشاخه گردشگری پزشکی، گردشگری طبیعت درمانی و گردشگری سلامت می­ باشند.

گردشگری پزشکی

در واقع گردشگری پزشکی رایج ترین و حساس ترین زیر شاخه گردشگری سلامت است. مسافرت برای هدف درمان بیماری ‌های خاص و یا انجام جراحی تحت نظارت پزشکی در بیمارستان‌ها و مراکز پزشکی.

در این نوع از گردشگری بیمار (توریست) ممکن است نیاز باشد مدتی در چشمه ‌های آب‌گرم برای اهداف بازیابی باقی بماند.

این نوع به نام گردشگری پزشکی خوانده می ‌شود. گردشگری پزشکی شکلی خاص از تحرک پذیری بیمار است که در آن بیماران از مرزها عبور می‌کنند و یا به مقصد خارج از کشور سفر می‌کنند تا درمان از جمله باروری، آرایشی، دندان‌پزشکی، پیوند و باز انتخابی را دریافت کنند.

در دهه اخیر پوشش رسانه­ ای تحولات زیادی را ایجاد کرده است، به گونه­ ای که هر اتفاق خوب یا بد پزشکی و حتی خطراتی که گردشگران با آن مواجه هستند، به راحتی در دسترس گردشگران قرار خواهد گرفت و فرآیند تصمیم گیری و انتخاب آن ­ها را تحت تاثیر قرار می­ دهد.

گردشگری طبیعت درمانی

سفر به مراکز دارای منابع و خدمات درمانی طبیعی تحت نظارت پزشک را گردشگری طبیعت درمانی می گویند.

این منابع و خدمات طبیعی شامل چشمه های آب گرم، دریاچه نمک، آفتاب درخشان، لجن طبی، ماساژ طبی، حمام گیاهی و همچنین محیط زیست زیبا، پاک و آرام به منظور بهبود بیماران پوستی، تنفسی، روماتولوژی، عضلانی و یا گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عمل‌ های جراحی صورت می گیرد.

بر این اساس گردشگری طبیعت درمانی عبارت است از سفر با هدف درمان بیماری ‌های خاص یا دوره نقاهت تحت نظارت پزشک با استفاده از منابع درمانی طبیعی مثل چشمه‌های آب‌معدنی، دریاچه‌های نمک، گل و ماسه رادیو اکتیو و درمان آب و هوایی

گردشگری طبیعت درمانی به طور کلی نوع بسیار جذابی از گردشگری به لحاظ اثرات اقتصادی و پزشکی آن است.

مدت ‌زمان اقامت به طور متوسط ۲ تا ۴ هفته است، و هزینه­ هایی که گردشگر متحمل می­ شود هزینه حمل، مسکن، درمان، غذا و نوشیدنی و دیگر فعالیت‌ های توریستی را در بر می­گردد واز نظر پزشکی نیز ارزش زیادی برای درمان و جلوگیری از بسیاری از بیماری ‌ها و احیای سلامتی را در بر دارد.

برآورد می‌شود که گردشگری طبیعت گردی بین 5 تا 10 درصد از گردشگری بین­ المللی را شامل شود.

بیشتربخوانید: معرفی بهترین شهرهای گردشگری ایران 2024

گردشگری تندرستی

در این نوع سفر، گردشگر به دنبال آرامش است و برای رهایی از تنش­ های زندگی روزمره و تجدید قوا، بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می ­شود.

معمولا این گردشگران بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره‌مندی از طبیعت شفابخش و دوری از شلوغی‌ها، تنش‌ها و آلودگی‌های زندگی شهری هستند.

تعریف تندرستی در یک جمله ممکن نیست، چرا که تندرستی اساسا تناسب اندام، ذهن و روح را با هم شامل می ­شود، هر کدام از این عناصر رابطه هم‌زیستی با دیگر عناصر دارند، لذا بدون داشتن ذهن سالم، بدن نمی‌تواند واقعا سالم باشد.

یعنی در واقع تندرستی چیزی فراتر از سلامت فیزیکی است. در واقع گردشگری تندرستی به عنوان یک مفهوم چند بعدی در زمینه تعادل و معنویت تعریف می‌شود که سلامت جسمی و روانی را با عناصر اجتماعی و محیطی ترکیب می‌کند.

جایگاه گردشگر سلامت

با وجود تعریف مشخص گردشگری سلامت، آمارهایی که همواره از آن گزارش می­ شود، شامل افراد مقیم در کشور خارجی می­ باشد، اگر چه آنها گردشگر محسوب نمی شوند.

ضمن این­که منابع مختلف درباره اهمیت نسبی دریافت خدمات درمانی در طول سفر به کشور میزبان از سوی گردشگران واجد شرایط، تفاوت چشمگیری دارند. بر این اساس طیفی برای روشن شدن معنای گردشگری سلامت ارائه شده است.

براساس این طیف ” گردشگر ” فردی است که در زمان گذران اوقات فراغت در کشور میزبان هیچ استفاده­ ی از خدمات پزشکی ندارد. یک ” گردشگر تحت درمان “فردی است که خدمات درمان پزشکی را در طول سفر برای وی ناگهان مشکلات سلامتی رخ می­ دهد، دریافت می­کند.

” گردشگر پزشکی ” فردی است که در کشور میزبان خدمات پزشکی و خدمات گردشگری را با هم دریافت می­کند، سفر گردشگر با انگیزه دریافت خدمات درمانی در کنارگذران فراغت بوده است.

” بیمار برای گذران فراغت ” فردی است که کشور میزبان را برای هدف دریافت خدمات پزشکی انتخاب می­کند، اما بدون پیش­بینی از خدمات اوقات فراغت نیز استفاده می­ کند. در نهایت ” بیمار” فردی است که کشور میزبان را فقط برای دریافت خدمات پزشکی برگزیده است.

عوامل محرک گردشگری سلامت

با توجه به تحقیقات انجام شده مهم­ترین دلیل گردشگری پزشکی، وجود فن آوری ­های پیشرفته تر در کشور مقصد است.

دلیل دوم؛ کیفیت بهتر اعمال جراحی است که 32 درصد را به خود اختصاص داده، بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین، آسیا و آفریقا به دلیل کمبود منابع و امکانات، نیروی انسانی حرفه ­ای و ضعف زیرساخت­ها، فاقد کیفیت مناسب درمان هستند.

مردمان این کشورها (خصوصاً قشر ثروتمند) برای درمان خود معمولاً از طریق سایت پایاسفر کشور دیگری را انتخاب  می کنند. در نهایت، دسترسی سریع به معالجات پزشکی، عامل بعدی است که 15 درصد از مردم به این علت کشور خارجی را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب می­کنند.

هم چنین لازم به ذکر است که یکی از مهم ترین عواملی که سبب می شود بیمار کشور دیگری را برای درمان خود انتخاب نماید، قیمت ارزان تر خدمات در کشور میزبان است.

بازاریابی اجتماعی گردشگری سلامت

بازاریابی اجتماعی می­ کوشد با بهره­ مندی از اصول بازاریابی تجاری بر پذیرش رفتار و نگرش جدید و رد رفتار و نگرش نامطلوب در مخاطبان هدف تاثیرگذار باشد.

ازاین ­رو اولویت اصلی بازاریابی اجتماعی تأثیرگذاری بر نگرش ­ها و رفتارهای افراد در جوامع مختلف به منظور اصلاح نگرش ­ها و رفتار نادرست و بهبود نگرش­ ها و رفتار مثبت به شکل داوطلبانه می­ باشد.

اثربخشی بازاریابی اجتماعی در تأثیرگذاری بر نگرش ­ها و رفتارهای افراد در تحقیقات متعدد نظیر ارتقای رفتارهای تغذیه ­ای و سبک مناسب زندگی، ایجاد تصویر مطلوب از مقصد، تشویق و ترغیب به تفکر و رفتار خاص، نوع مدل مصرف، و ترویج استفاده استفاده از خدمات سلامت به تایید رسیده است.

محققان مهمترین عامل در توسعه گردشگری سلامت را چگونگی نگرش گردشگران به مقصد می­دانند. بدین منظور توسعه گردشگری سلامت نیاز حیاتی به وجود نگرش مطلوب از مقصد در ذهن افراد دارد.

چگونگی شکل­گیری نگرش در افراد به پژهشگران کمک می­کند تا رفتار افراد نسبت به پدیده گردشگری سلامت را پیش بینی نمایند.

از طرفی، اجرای بازاریابی اجتماعی می­تواند موجب ایجاد اعتبار و خوش نامی و همچنین خلق تصویر مطلوب در ذهن افراد شود، بنابراین انتظار می­رود با بهره­گیری از بازاریابی گردشگری اجتماعی بتوان تصویر مطلوب از مقصد در ذهن گردشگران سلامت را بهبود بخشید.

آمیخته بازاریابی اجتماعی شامل عوامل محصول، قیمت، توذیع، ترفیع، عمومیت، شراکت و سیاست­گذاری می­ باشد، که با مدیریت یکپارچه آن­ها می توان نگرش مخاطبان هدف را اصلاح کرد تا رفتارهای مطلوب در سطح جامعه نهادینه شود.

تجارب موفق جهانی در صنعت گردشگری سلامت

با توجه به حجم مالی وسیعی که در این صنعت وجود دارد امروزه بسیاری از کشورهای در حال توسعه در آسیا، آمریکای جنوبی و آفریقا در رقابت برای جذب گردشگران پزشکی هستند.

البته تعیین مقاصد محبوب گردشگری پزشکی به دلیل این که هرکدام از کشورها در یک زمینه ی خاصی نسبت به سایر کشورها برتری دارند، سخت است.

برخی از مقصدهای بزرگ گردشگری پزشکی جهان شامل کشورهای سنگاپور، تایلند، مالزی، هند و ترکیه می­باشد.

سنگاپور

به عنوان یک اقتصاد بازار موفق، سنگاپور به منظور نشان دادن اثرات بالقوه اصلاحات بهداشتی و تجاری سازی خدمات بهداشتی در زمینه سیاست­ گذاری اجتماعی، به ویژه برجسته در زمینه تمرکز بر روی تجارت در خدمات بهداشتی به عنوان یک موتور رشد احتمالی برای توسعه اقتصادی کشورها عمل می‌کنند. سنگاپور یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای جهان است.

هزینه خدمات در این کشور در مقایسه با خدمات پزشکی مشابه در ایالات متحده، 25 تا 40 درصد کمتر است. سالیانه بیش از نیم میلیون بیمار به سنگاپور سفر می ­کنند.

آن­ها عموما با انواع سرطان دست و پنجه نرم می ­کنند. این مسئله به این دلیل است که سنگاپور پیشرفته­ ترین وکارآمد­ترین مراکز درمانی برای تشخیص و درمان این بیماری را مهیا کرده است.

از سوی دیگر کشور سنگاپور با سرمایه­ گذاری در ساخت مراکز درمانی پیشرفته سرطان درصدد است جایگاه خود را در صدر این لیست حفظ کند. کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی سنگاپور در سطح عالی ارزیابی می­ شود.

ایمنی، مورد اعتماد بودن، همراه با تحقیقات پیشرفته و اعتبار بین المللی این کشور در زمینه­  پزشکی، آن را به یک مرکز رهبری در آسیا بدل کرده است .

تایلند

به خاطر تفاوت‌های حیاتی در قیمت‌ها و دسترسی به خدمات پزشکی در غرب و خاور میانه، امروزه افزایش سریعی در تقاضای خارجی برای درمان پزشکی در تایلند وجود داشته‌ است.

تایلند توریست‌های پزشکی را به این دلیل جذب می‌کند، چرا که خدمات پزشکی با کیفیت بالا ارائه می‌دهد و همچنین خدمات پزشکی را با نرخ مقرون‌به‌صرفه ارائه می‌دهد، این در حالی است که بیماران را قادر می‌سازد تا درمان را با تعطیلات همراهی کنند.

مالزی

گردشگران سلامت، هزینه‌های درمانی در این کشور را 65 تا 80 درصد کمتر در مقایسه با هزینه‌های درمانی در ایالات متحده دریافت می‌کنند. از طرفی در زمینه گردشگری سلامت نقش محوری دولت مالزی بسیار ملموس است.

چرا که نه تنها محیط سیاسی مساعدی را برای رشد سلامت شرکت‌ها فراهم کرده‌است، بلکه نقش مهمی در بازاریابی خدمات بهداشتی مالزی در بازار جهانی گردشگری ایفا می‌کند.

فرآیند تبدیل مراقبت‌های بهداشتی مالزی به یک کالای جهانی به خوبی در حال انجام است، چرا که دولت معیارهای استاندارد سازی، کنترل کیفیت، و همچنین تبلیغات، تبلیغات و بازاریابی را اندازه‌گیری می‌کند. از همان آغاز، دولت مالزی صمیمانه و مستقیم در ترویج گردشگری پزشکی مشارکت داشته‌است.

این کار به سه طریق عمده انجام شده است:

اول این­که انگیزه‌های مالیاتی برای حمایت از رشد شرکت‌های مراقبت‌های بهداشتی ارائه گشت.

دوم این­که، زیرساخت سازمانی را برای حفظ استانداردها و کیفیت، سیستم اعتبارگذاری، دستورالعمل‌های استاندارد، دستورالعمل‌های بسته‌بندی هزینه، و غیره ایجاد گشت.

سوم این­که، دولت مالزی مستقیما به بازاریابی گردشگری پزشکی در خارج از کشور از طریق ماموریت‌های تجاری و فعالیت‌های تبلیغاتی دیگر کمک نمود.

از طرفی یک عنصر قوی در استراتژی مالزی این است که بر روی تصویر خود به عنوان یک “کشور مسلمان” سرمایه‌گذاری کند و به راحتی مواد غذایی حلال و تسهیلاتی برای تمرین مسلمانان را فراهم سازد.

از جمله دلایل موفقیت مالزی در جذب گردشگران پزشکی میتوان به دستمزد پایین نیروی کار، مهارت نیروی کار، ایجاد ارتباط با زبان انگلیسی، دسترسی به معالجات جایگزین، محیط طبیعی جذاب، تسهیلات بهداشت و فن آوری اشاره کرد.

هند

بخش گردشگری پزشکی هند یکی از منابع رو به رشد ارز آوری و اعتبار هند در خارج از کشور است. دولت پس از حمایت از رشد سریع گردشگری سلامت در این کشور، به دنبال راهی برای بهره ­مندی از خدمات بهداشتی عمومی در این کشور است تا بیشتر جمعیت 1/1 میلیارد نفری این کشور بتوانند از آن استفاده کنند.

همچنین نوع جدیدی از دیپلماسی مصرف‌کننده نیز وجود دارد که به موجب آن خارجیانی که در هند خدمات پزشکی دریافت می‌کنند به این کشور کمک می‌کنند تا خود را به عنوان مقصد گردشگری و گردشگری ارتقا دهد.

هند میزبان توریست­های سلامت از کشورهای صنعتی مانند انگلستان و ایالات متحده و همچنین کشورهایی نظیر بنگلادش، چین و پاکستان است، و در این صنعت با رقبای منطقه­ ای مانند مالزی، سنگاپور و تایلند رو­ به ­رو است.

هزینه‌‎های درمانی در این کشور در مقایسه با ایالات متحده، 65 تا 90 درصد کمتر است. محققان اظهار کردند: زمان انتظار در بخش سلامت، نزدیک به صفر است، زیرا برنامه‌ریزی خدمات در این بخش به سرعت بعد از تشخیص انجام می‌شود.

علاوه بر کیفیت و مقرون به صرفه بودن خدمات بهداشتی و سلامتی در این کشور، مناظر زیبا و معماری چشم‌انداز در توسعه صنعت گردشگری پزشکی موثر هستند.

ترکیه

ترکیه از کشورهای قوی در بازار گردشگری پزشکی است. زمان انتظار در این کشور صفر است و خدمات پزشکی بسیار مقرون به صرفه و با کیفیت است و هزینه‌های درمانی در این کشور، 50 تا 65 درصد کمتر از خدمات مشابه در ایالات متحده است.

امروزه ترکیه در میان مقاصد مهم گردشگری پزشکی توسط مقامات بین‌المللی به ویژه در گروه‌های درمانی به ویژه  پیوند عضو و مغز استخوان، جراحی قلب و عروق، لقاح آزمایشگاهی، ارتوپدی، جرای ستون فقرات، جراحی پلاستیک، خدمات باروری، دندان پزشکی،چشم پزشکی و… ارجاع داده می‌شود.

سهم ایران از گردشگری سلامت

در ایران نیز برای حل مشکلات ناشی از وابستگی به درآمدهای ارزی صادرات نفت، لازم است سرمایه گذاری جهت تولید و صدور آن دسته از محصولات و خدماتی که می تواند موجب ایجاد درآمدهای ارزی شود، انجام گردد.

ایران در برخی موارد در مجموعه­ محصولات و خدمات تعریف شده، دارای امکانات بالقوه است که با سرمایه گذاری می تواند آنها را به بالفعل تبدیل کند و از آن­ها به عنوان یک منبع درآمد ارزی استفاده کند، که صنعت گردشگری سلامت یکی از این موارد است.

تنوع، کیفیت بالا و قیمت پایین خدمات درمانی در ایران با توجه به شرایط و موقعیت ­های جغرافیایی ایران در مرزهای کشور، از عوامل موثر در جذب گردشگر سلامت در ایران به شمار می ­آید.

علاوه بر آن سابقه درخشان و کهن طب پزشکی و وجود پزشکان ماهر و سرشناس در رشته ­های مختلف از عوامل مهم و تاثیرگذار در جذب گردشگر خارجی در کشور است و با توجه به ارزآوری هنگفتی که از این راه حاصل می­گردد.

بسیاری از سرمایه­ گذاران بخش خصوصی تمایل دارند تا در صورت مهیا شدن شرایط لازم سرمایه­ های خود را در این راه هزینه کنند، و طبیعتا در پی آن افزایش سرمایه­ گذاری توسط بخش خصوصی منجر به توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال می­ شود.

در زمینه پتانسیل ها و توانمندی­ های ایران در زمینه گردشگری سلامت و توریسم درمانی چهار مقوله مطرح می شود: ۱- چشمه­های آب­گرم و آب­ های معدنی؛ ۲- گنبدهای نمکی؛ ۳- طبیعت­گردی (اکوتوریسم) و ۴- توریسم پزشکی.

بیشتربخوانید: گردشگری کودک در 2024

چشمه­ های آ­ب­گرم و آب درمانی

روش ­های آب­گرم و آب و هوایی برای درمان بیماری ­های مختلف از مدت زمان طولانی در گذشته مورد استفاده بوده است. در این روش ­ها احتمالاً از طریق اثرات طبیعی ماوراء بنفش سلنیوم در آب در ارتفاعات بالا و تمیز کردن تفاله توسط ماهی در چشمه­­ های معدنی گرم نتایج مفیدی به بار می ­آورند.

با این عوامل درمان، آب­گرم نامزدی برای تبدیل شدن به یک مرکز بین ­المللی پذیرفته شده و برای مراقبت­ های گردشگری سلامت قابل توجه می ­باشد.

اگر چه آبگرم برای درمان بیماری پسوریازیس مشهور است، ولی برای تعدادی از بیماری­ های دیگر نیز مانند بیماری روماتیسمی، اختلالات عصبی، ارتوپدی و عوارض تروماتولوژی، مشکلات زنان، بیماری­ های پوستی، بیماری­های کلیوی و اختلالات روانی مفید تشخیص داده شده است.

گنبدهای نمکی

به طور کلی برجستگی­ هایی که توسط نمک به علت حرکات و بالا آمدن آن ایجاد می­ گردد، گنبد نمکی نامیده می ­شود. توجه داشته باشید که تنفس در فضاهای طبیعی نمکی که سرشار از عناصری سودمند مانند منیزیم، ید، پتاسیم، سدیم، کلسیم، سلنیم، برم و … است.

نقش به سزایی در درمان بیماری­ هایی چون انواع آلرژی، برونشیت، کم­کاری غده تیروئید، بیماری­ های قلبی، فشار خون، امراض پوستی، بیماری­ های عصبی دارد و از این جهت در جلب درآمد در زمینه گردشگری سلامت اهمیت دارد.

در ایران یکی از مهم­ترین نقاطی که در آن گنبدهای نمکی به وفور گسترش دارد، مربوط به چین­ های پای­کوهی زاگرس جنوبی، واقع در شمال تنگه­ هرمز است. این گنبدها علاوه بر تنگه هرمز در دیگر نقاط کشورمان مانند زاگرس، قم و سمنان هم وجود دارد و از جمله پتانسیل­ های کشورمان در جلب درآمد در زمینه گردشگری سلامت است.

استنشاق بخار نمک طبیعی برای درمان بیماری­ های انجام­ های تنفسی، از زمان بقراط (حکیم یونانی) مرسوم بوده است.

پژوهش طبیعی برای درمان بیماری در غارهای نمکی، قابلیت درمانی بالایی دارد. حضور در غارهای نمکی برای تقویت ریه و افزایش توان ساز و کارهای بدن به افراد سالم نیز توصیه شده است.

تنفس در این فضاها به تخلیه ترشحات سینوس­ ها در بیماران سینوزیتی کمک می­ کند و در نتیجه سرعت جریان هوا در برانش­ ها افزایش یافته و تنفس راحت­تر می­ گردد.

طبیعت­گردی (اکوتوریسم)

گردشگری در طبیعت یا اکوتوریسم در بر گیرنده تمام مسافرت­ هایی است که به منظور لذت از طبیعت انجام می­ گیرد و در آن، حفاظت از محیط زیست و پایداری جاذبه­ های طبیعی، اهمیت بسیار دارد. همچنین افزایش درآمد و اشتغال یا به طور کلی سطح رفاهی جامعه محلی مد نظر است.

گردشگری پزشکی

گردشگری پزشکی شکلی خاص از تحرک پذیری بیمار است که در آن بیماران از مرزها عبور می‌کنند و یا به مقصد خارج از کشور سفر می‌کنند تا درمان از جمله باروری، آرایشی، دندان‌پزشکی، پیوند و باز انتخابی را دریافت کنند، در دهه اخیر پوشش رسانه­ ای تحولات زیادی را ایجاد کرده است.

به گونه­ ای که هر اتفاق خوب یا بد پزشکی و حتی خطراتی که گردشگران با آن مواجه هستند، به راحتی در دسترس گردشگران قرار خواهد گرفت و فرآیند تصمیم­ گیری و انتخاب آن­ها را تحت تاثیر قرار می­ دهد.

با همه این تفاسیر درصد قابل توجهی از افراد ایران را مرکزی با توانایی تبدیل شدن به قطب توریسم پزشکی در اغلب رشته­ ها می­ دانند و می­توان با بالا بردن کارایی­ ها ایران را به یکی از قطب­ های مهم پزشکی در منطقه تبدیل کرد.

لذا با عنایت به اهمیت توسعه این صنعت موارد زیر توصیه می­ شود: با توجه به محدودیت آگاهی افراد، از طرف وزارت­خانه ­های مرتبط، اقدامات آموزشی موثری صورت گیرد و هم­کاری­ های متقابل با بیمارستان ­ها و کمپانی­ های ارائه دهنده این خدمات در کشورهای پیشرفته افزایش یابد و تقویت زبان در بین کارکنان پزشکی انجام گیرد.

 در ضمن افزایش سرمایه­ گذاری در بخش درمان جهت بهبود کیفیت خدمات و ایجاد کلینیک­ های توریسم درمانی در مجاورت چشمه ­های آب­گرم و توسعه استفاده درمانی از منابع طبیعی صورت پذیرد.

نتیجه ­گیری

گردشگری سلامت امروزه به عنوان یکی از پر رونق­ترین صنایع اقتصادی به شمار می­آید، که در سطح بین­ الملل مورد توجه ویژه قرار گرفته است، اغلب گردشگران مسافت های طولانی را برای دسترسی به خدمات بهداشتی  درمانی که به علت هزینه های بالا، انتظارهای طولانی مدت، فقدان بیمه ها و محدودیت استفاده از خدمات و عدم دسترسی به خدمات درمانی در مقصد طی می کنند.

لذا کاهش هزینه های حمل و نقل و درمان، وجود فناوری­ های پیشرفته، کیفیت بالای خدمات پزشکی و کاهش هزینه ها در اثر رقابت کشورهای رقیب، همگی از فاکتورهای اساسی هستند که باعث مسافرت گردشگران پزشکی به کشورهای دیگر به منظور استفاده از خدمات پزشکی این کشورها می شود. همچنین سالانه گردشگران و مسافران زیادی از تهران به سنندج، تهران به بانه و تهران به سقز برای دیدن جاذبه های گردشگری و مناطق بکر سفر می کنند تا از نزدیک با این طبیعت دست نخورده و زیبایی های چشم گیرش اشنا شوند.

این صنعت اکنون با ایجاد درآمد سالیانه 60 میلیارد دلار و رشد سالانه ای معادل 20 درصد، در سطح جهان به عنوان یکی از بازارهای پررونق گردشگری درآمده است.

لذا توجه ویژه به این حوضه جهت دستیابی به منافع متعدد و پیشرفت یک کشور، امری کاملا ضروری می­ باشد، و برای شرکت در این رقابت جهانی تدابیری از قبیل بازاریابی اجتماعی، آموزش کارکنان در حوضه­ های مرتبط، حمایت دولت و بخش خصوصی از این صنعت و …. می­ توانند کمک بزرگی به رشد این صنعت کنند.

در ایران نیز با توجه به وابسته بودن اقتصاد کشور به صنعت نفت، و وضعیت اقتصادی موجود توجه به این صنعت می­ تواند یک راه درمان برای نجات اقتصاد این کشور گردد.

از طرفی به دلیل دارا بودن جاذبه ­های متعددی که ایران در این صنعت دارد، می­توان امیدوار بود که در صورت وجود برنامه­ های مناسب و حمایت­ های دولت و سرمایه­ گذاری های بخش خصوصی، آینده امیدوار­کننده ­ای در انتظار این صنعت در داخل ایران خواهد بود.